Treklipjes Archeologie ook wel ‘Pull Tab Archaeology’ genoemd is een project van archeoloog Jobbe Wijnen. Hij wil met zijn project een archeologie te maken van datgene waar juist geen enkele aandacht voor is: treklipjes. Dat zijn de clipjes op blikjes bier en frisdrank, waarmee je ze openmaakt. Ook wil met zijn project kennis vergaren over verpakkingsmaterialen en zwerfafval. Daarnaast is het een ludieke aanklacht tegen de gevestigde archeologie.
Treklipjes
Treklipjes zijn lipjes op aluminium blikjes fris en bier. Het is een uitvinding uit 1962 en in het Engels worden ze pull tabs genoemd. Net als het broodclipje is het treklipje er gewoon. Het is overal en bijna niemand ziet de genialiteit ervan in.
Aanklacht tegen gevestigde archeologie
Jobbe Wijnen ontwierp Pull Tab Archaeology als een community project dat samen met iedereen wereldwijd kennis vergaart over verpakkingsmaterialen en zwerfafval. Ook is het een project waarmee hij de gevestigde archeologie wakker wil schudden. We weten waarschijnlijk meer over de grafcultuur van de oude Egyptenaren, dan over de in 1962 uitgevonden treklipjes, waarvan elke grotere frisdrankfabrikant in Nederland er in 2019 zeker 5000 per minuut produceert. En dat is best vreemd. Ook wil Wijnen aantonen dat archeologie voor ons allemaal is. Maar de traditionele archeologie laat dat niet toe en het publiek mag genieten van de vruchten van archeologisch werk, maar zelf doen is er niet bij. Met Pull Tab Archaeology, dat Wijnen in 2018 is gestart, mag iedereen meedoen en mee-onderzoeken. Citizen science (burgerwetenschap) wordt dit ook wel genoemd.
Treklipjes archeologie op wereldkaart
Via website, Patreon, Facebook en Instagram heeft Wijnen mensen opgeroepen hem hun treklipjes op te sturen. Ieder treklipje wordt gemarkeerd op de wereldkaart met de naam van de verzender erbij. Je ziet dat de treklipjes overal ter wereld aanwezig zijn. In Canada, Nigeria, Mongolië, Cambodja, Syrië, China, Texas, Australië en Liberia. Er zijn in totaal meer dan 100 typen ontdekt en zijn er bijna 3300 treklipjes uit 32 verschillende landen toegestuurd. De verzameling laat al een aantal patronen zien en roepen bovendien vragen op. Zo kun je zien op welke landen de Chinese markt zich richt. En waarom zijn er zoveel typen en komen er nog jaarlijks nieuwe bij? Waarom schakelen sommige landen wel en andere landen niet naar moderne clipjes die op de blikjes blijven zitten? De data laat zien dat we kritisch moeten kijken naar verpakkingsmaterialen, zwerfafval en onze wegwerpcultuur.
Bronnen: Archeologie Leeft, Atlas Obscura, Erfgoedstem