Op dit blog DesignKlassieker.com, wordt regelmatig geschreven over Scandinavisch design. Dat is zo’n containerbegrip voor een woonstijl uit Noord Europa. Je weet nooit wat het precies inhoudt. Daarom gaan we in dit artikel in op de vraag wat nu Scandinavisch design eigenlijk is. En wat zijn de kenmerken van deze designstijl? In dit artikel gaan we hier antwoord op geven.
Scandinavisch design in het kort
Scandinavisch design is een designstroming uit de jaren 1936 tot en met heden en is afkomstig uit Denemarken, Zweden, Noorwegen, Finland en IJsland. De stijl wordt gekenmerkt door functionaliteit, minimalisme en eenvoud. Ontwerpers die Scandinavisch design groot hebben gemaakt zijn onder meer Alvar Aalto, Arne Jacobsen, Hans Wegner en Verner Panton. Op de foto enkele voorbeelden van Scandinavische designklassiekers.
Geschiedenisles Scandinavisch design
Het begon in 1914. Het Deense Selskabet for Dekorativ Kunst (onderneming voor decoratieve kunst) startte een magazine met de naam ‘Skønvirke’, dat zoveel betekent als ‘sierlijk werk’. Het magazine groeide uit tot meer en werd de exponent van een nieuwe Deense designstroming. Deze stijl was een mix van Art Nouveau en Jugendstil. Doorspekt met veel ambachtelijke elementen. De stijl floreerde van 1895 tot 1915.
Enkele jaren daarna, in 1930, vond in de Zweedse hoofdstad een tentoonstelling plaats waar nieuwe ontwerpen uit Scandinavië werden getoond. De titel van de tentoonstelling was ‘Scandinavian Design’. Deze tentoonstelling werd ook in andere landen gehouden. Tussen 1954 en 1957 deed de expositie ook de Verenigde Staten en Canada aan. Deze reizende expositie promootte de eenvoudige manier van leven.
Een ander ‘boost’ voor de ontwikkeling van het Scandinavische design was een prijsvraag voor ontwerpers. Deze wedstrijd, de Lunning-prijs, werd tussen 1951 en 1970 ieder jaar toegekend aan twee Scandinavische ontwerpers. Deze prijs gaf veel designers een podium waardoor de aandacht voor het Scandinavische ontwerp steeds meer toenam.
Kenmerken van Scandinavisch design
Scandinavisch design staat bekend om de minimalistische en functionele ontwerpen. Het doel is namelijk om ‘het dagelijkse’ te verbeteren. Strakke lijnen, organische vormen en eenvoudige ontwerpen die geïnspireerd waren op de natuur. Zo deden de koude, lange en donkere winters intens verlangen naar licht en gezelligheid. En lichte kleuren zijn nog steeds een van de belangrijke kenmerken van het Scandinavische design. Ook is het gebruik van natuurlijke (houten) materialen een kenmerk van Scandinavisch design. Het zorgt voor gezelligheid en een warme sfeer. Hieronder vind je enkele voorbeelden van deze designstijl.
Betaalbaar design
Ook moesten de ontwerpen betaalbaar zijn. Mooie en functionele producten mochten niet alleen voorbehouden zijn aan de rijken, maar de ontwerpen moesten tevens beschikbaar zijn voor mensen die het financieel minder hadden. Deze filosofie had zijn oorsprong in de sociaal democratie, die was ontstaan na de Tweede Wereldoorlog. Niet voor niets wordt Scandinavisch design vaak ook democratisch design genoemd: toegankelijk voor iedereen.
Functionalisme en gezelligheid
Een ander kenmerk van Scandinavisch design is dat alle decoratie moest wijken voor de functionaliteit. En dat zonder dat er werd afgedaan aan schoonheid van het product. Ook bij de inrichting van een huis dienden de ruimtes meerder functies te hebben. Een eetkamer was niet alleen om te eten, maar er mag ook in gespeeld worden door de kinderen. In de ontwerpen had men een voorliefde voor open ruimten flexibele ruimtes waar verschillende activiteiten kunnen plaatsvinden. Architectuur en design moeten in de eerste plaats nuttig zijn. Dit in combinatie met inspiratie uit de natuur, zorgt voor gezelligheid. Waarschijnlijk liggen deze twee zaken -functionaliteit en gezelligheid- aan de basis van de populaire designstroming uit Scandinavië.
Scandinavisch design in het interieur
Scandinavisch design zie je het meest terug in meubilair en interieur. Meubels, zoals tafels, stoelen en lampen , dienden goed in elkaar te zitten en moesten er bovendien eenvoudig én mooi uitzien. ‘Mooie dingen die je leven beter maken’, is de rode draad bij Scandinavische ontwerpen. Licht en natuurlijke materialen spelen een belangrijke rol bij het ontwerp. Licht is belangrijk in Scandinavische interieurs. Dat komt omdat in de Scandinavische landen er een gebrek is aan licht. Met name in de winter is het erg belangrijk om je huis zo licht mogelijk in te richten. Ook wordt er gebruik gemaakt van natuurlijke materialen zoals hout en wol.
Pioniers van het Scandinavisch design
Scandinavië heeft vele wereldberoemde meubel- en interieurontwerpers voortgebracht. Denk bijvoorbeeld eens pioniers als Alvar Aalto, Arne Jacobsen, Borge Mogensen, Hans Wegner, Verner Panton, Poul Henningsen en Maija Isola.
Deze Scandinavische ontwerpers hebben de basis gelegd voor het ‘Scandinavisch design’. Ze hebben zoveel designklassiekers ontworpen in de jaren vijftig, zestig en zeventig van de twintigste eeuw, die nog steeds als leidraad dienen voor huidige én toekomstige ontwerpen.
We schreven al over de Bubble Chair van de Fin Eero Arnio. Hierbij ging hij uit van het ‘Less is More’ principe. De stoel diende een plek te zijn waar je je veilig en vredig kunt terugtrekken in je eigen omgeving. Een plek waar je even kunt ontsnappen aan de dagelijkse routine. Natuurlijk moest de stoel wel licht doorlaten zodat je beter zicht had tijdens het lezen. Ook de design aap die in 1951 ontworpen door de Deen Kay Bojesen, is een voorbeeld van Scandinavisch design. Natuurlijk mogen ook de ontwerpen van Ikea niet aan dit lijstje ontbreken. Betaalbaar meubilair dat praktisch en nuttig voor iedereen is. Design voor de massa! Scandinavischer kan je het niet hebben!
Op onderstaande video kun je enkele Scandinavische designs bewonderen.
Toekomst van het Scandinavisch design
Dat Scandinavisch design van blijvende aard is, is zo goed als zeker. Hoogstwaarschijnlijk zal de invloed van deze stijl alleen maar toenemen. De vraag naar duurzame ontwerpen, milieuvriendelijke huizen en slimme dagelijkse producten die bovendien mooi en betaalbaar wordt almaar groter. Scandinaviërs hebben bewezen dat ze mooie dingen kunnen ontwerpen die ons leven beter en comfortabeler maken.
Lees meer berichten over design uit Scandinavië en over Italiaanse design.
Bronnen: Architetural Digest, Fika Magazine, Medium, Van Ons, Wikipedia