Met het boekenwiel kunnen lezers door acht boeken tegelijk bladeren. De machine waarmee dit wordt mogelijk gemaakt past niet in je studeerkamer en werd uitgevonden in 1588.
Agostino Ramelli
De zestiende-eeuwse Italiaanse uitvinder Agostino Ramelli (ca. 1531-1610) bedacht het boekenwiel. Dit lijkt op een soort rad, waarmee je meerdere boeken tegelijk kan raadplegen, zonder de boeken te hoeven verplaatsen. Het wiel wordt ook wel de Kindle van de zestiende eeuw genoemd.
Boekenwiel en andere uitvindingen
Ramelli beschreef het boekenwiel in 1588, in zijn boek Le diverse et artificiose machine del Capitano Agostino Ramelli. Het boekenwiel is niet de enige uitvinding die hij in dit werk beschreef. Er stonden maar liefst 195 ingenieuze uitvindingen in. In de meeste gevallen betrof het militair tuig zoals belegeringsmachines, maar ook transportmiddelen, bruggen, veerponten en weefstoelen. Net zoals de meest uitvindingen in dit boek, heeft Ramelli het boekenwiel nooit gebouwd. Er zijn wel diverse wielen gemaakt, maar dus nooit door de bedenker zelf. Het was ook een vrij kostbare zaak en je moest behoorlijk wat geld neerleggen om er eentje aan te schaffen. De dichter P.C. Hooft had ook interesse in zo’n boekenwiel, maar vanwege de hoge kosten besloot toch geen aan te schaffen.
Complexe machine
In 2018 bouwden studenten van Rochester Institute of Technology twee boekenwielen. Ze baseerden zich hierbij op de beschrijvingen van Ramelli. Met behulp van moderne gereedschappen en technieken zetten ze twee exemplaren in elkaar. De ingenieurs in spé hebben informatie over hun bouwproject ook on line verzameld. Op de video hieronder kun je het bouwproces bekijken en het boekenwiel in actie zien.
Moderne boekenwielen
De twee boekenwielen staan nu in de universiteitsbibliotheken van Rochester. Elk boekenwiel weegt ongeveer 600 pond en heeft ruimte voor acht boeken. Lezers kunnen plaatsnemen en de houten kisten draaien. Het mechanisme om het wiel te draaien is behoorlijk complex en bestaat uit tandwielen die niet zoals planeten rond de zon draaien.
Bronnen: Atlas Obsura, Historiek, Wikipedia
