Een klapotec is een apparaat van hout dat op een hoge houten paal staat. Het ziet er een beetje uit als een windmolen en dient als een mechanische vogelverschrikker.
Mechanische vogelverschrikker
De klapotec die ook wel klapotet of klapotetz wordt genoemd wordt als vogelverschrikker gebruikt in de wijngaarden van Slovenië, Oostenrijk en Kroatië en beschermt de druiven tegen rovende vogels.
Deze mechanische vogelverschrikker is een ingenieuze low tech oplossing om vogels af te schrikken. Door de wind draait de molen om zijn as. Als de wind draait, worden houten hamers uit in hun inkepingen opgetild en vallen later weer terug. Dit zorgt voor een ritmisch geluid. De plank, het klankbord, bepaalt de kwaliteit van het geluid en de snelheid van het ritme wordt bepaald door de windsnelheid.
Kersenboomhout
Er wordt niet zomaar hout gebuikt, maar de houtsoorten die gebuikt worden bij de bouw van zo’n vogelverschrikker zijn met grote zorg gekozen. Voor de wieken wordt vurenhout gebruikt. De hamers bestaan uit beukenhout en de as wordt gemaakt van kastanjehout. Voor de slagplaat is kersenhout het meest ideaal. Als de hamers op het kersenboomhout terechtkomen, geeft dat een extra rot geluid voor de vogels. Kersenboomhout produceert namelijk schelle tonen met frequenties in het ultrasone bereik, die onaangenaam zijn voor vogels.
Op onderstaande video is de werking van zo’n klapotec goed in beeld gebracht.
Klapotec wedstrijd
In 2015, toen de wijnroute van Stiermarken 60 jaar bestond, werd er een “Klapotetz Competion” georganiseerd. Een van de inzendingen was Der Fasspotetz, een klapotec kunstwerk gemaakt van een wijnvat, resthout en afval. Bekijk de constructie hieronder.
Alleen van juli tot november
De klopotec werd alleen gebruikt in de periode van juli tot november. Daarna wordt hij gedemonteerd. De allergrootste klapotec was ooit te vinden in het Sausalgebergte, nabij de top van de Demmerkogel. Deze mechanische vogelverschrikker was 16 meter hoog en elk van de acht hamers woog 40 kilo. Een heftige storm ergens in november 2017 gaf deze klapotec de nekslag.
Bronnen; No Tech Magazine, Steiermark, Wikipedia
.jpg#/media/File:%C5%A0pi%C4%8Dnik_(27205258929).jpg){kind=link}