Ebru is de kunst van het marmeren. Het is een eeuwenoud ambacht dat je over de hele wereld tegenkomt. Het ambacht is langs de Zijderoute is meegereisd naar het Westen. Ondanks dat het een oud ambacht is, is het in Nederland niet zo bekend.
Ebru pauw
Om een indruk te krijgen van deze techniek kun je een time lapse video bekijken waarin prachtige pauwenveren op papier worden gezet.
Ebru werelwijd
In Turkije wordt het Ebru genoemd en wij noemen het marmeren. In de Turkse taal betekent dat ‘wolk’ of ‘waterspiegel’. Het woord Ebru is hoogstwaarschijnlijk afgeleid van het woord ‘ebre’ uit een oude Centraal-Aziatische taal, dat stond voor ‘moiré’ waarmee geaderd weefsel mee bedoeld waarmee de omslag van boeken van gemaakt wordt. Het ambacht is vanuit Azië meegenomen naar het Westen en is in diverse landen bekend onder een andere naam.
In China is deze kunstvorm al bekend in 986 en daar wordt het ‘Liu sha jian’ genoemd dat zoveel betekent als ‘drijvend zand´.
De Japanners noem het ‘Suminagashi’ en in het Nederlands noemt men dat drijvende inkt.
Bij de Arabieren wordt marmeren ‘Abri’ (drijvende wolken) genoemd. Dat woord is verbasterd naar Ebru. In Europa wordt deze techniek in 1646 geïntroduceerd. Naast papier wordt er nog veel meer gemarmerd. Nagels, kleding, zeep en nog veel meer.
Ebru varianten
Er zijn ontzettend veel Ebru varianten. Zo kan je marmeren met dunne paardenharen penselen, stokjes, een kam, naald of door te blazen door de verf. Sommige ambachtslieden gebruiken inkt of verf op oliebasis, andere op waterbasis. De één gebruikt alleen water, de ander verdikt het water met tragantgom, carrageen, ossengal of gom.
Hoe werk Ebru?
Deze techniek bestaat uit het spatten van verf – olieverf of gouache- vermengd met een paar druppels ossengal op het oppervlak van een ondiep bad met gomwater. Dit is water waarin wat kitre (Arabische gom) is opgelost. De verf drijft op het water oppervlak en vormt druppels, die met pennetjes of stokjes, kwastjes of een kam vervormd kunnen worden. Om de vormen af te drukken wordt speciaal papier gebruikt. Door het papier zorgvuldig op het water te leggen en aan te drukken wordt de afbeelding, die dus op het water drijft, overgedragen op het papier. Na zo’n 10 seconden kan het papier uit de bak worden gehaald en is de afbeelding overgebracht. Na deze éne afdruk is de vorm van de afbeelding op het water al gewijzigd: van elke afdruk bestaat er dus maar één exemplaar.
René Eisenhart is zo’n Ebru kunstenares. Hieronder zie je een instructievideo die zij op haar You Tube kanaal heeft gepubliceerd.
Bronnen: Deva, Sofra Arnhem, Wikipedia
